Her birimiz çevremizde etkileştiğimiz insanlarla pek çok zaman farkında olmadan kişilerarası etkileşim paradigmalarından birini kullanılırız. Eğer bu paradigmaların farkına varırsak hangi ortam için hangi paradigma uygundur veya genel geçer bir tane var mıdır, bilip kullanabiliriz.
1)Kazan/Kazan karşılıklı yarar arayışında olan bir zihniyettir. Yaşamı rekabet değil, işbirliğine dayalı bir arena olarak görmektir. Ortadaki şeyin herkese yetecek kadar bol olduğu, bir kişinin başarısının diğerlerinin başarısızlığı pahasına elde edilmediği inancını temel alır.
2)Kazan/Kaybet klasik bir rekabete dayalı yarışma paradigmasıdır. Ben kazanırsam sen kaybedersin, başka bir deyişle, o kazanırsa ben kaybederim düşüncesi ile ifade edilir. Çoğumuz doğuştan itibaren bu paradigma ile programlanır.
3)Kaybet/Kazan paradigması zayıflıkları kabul edip, bundan keyif alma ve kullanma üzerine kuruludur. Beğenilmek ve kabul edilmek güçlü hissettirir. Bunu kullanan kişiler kendi duygu ve düşüncelerini açıklayacak cesareti bulamaz, duyguları içine atar bunun sonucu olarak psikolojik, ve fiziksel hastalıklara zemin hazırlarlar.
4)Kaybet/Kaybet düşmanca bir savaş felsefesidir. Hiç kimse bir şey kazanmıyorsa belki de kaybeden biri olmak o kadar da kötü değildir.
5)Kazan stratejisini kullanan insanlar başkalarının kaybetmesini istemez ama sadece kendi amaçlarına ulaşmak ve istediklerini elde etmeyi hedeflerler. Bir bakıma her şeye kendi çıkarları açısından bakarlar.
6)Kazan/Kazan ya da anlaşma yok yöntemi her iki tarafın işine yarayacak bir çözüm olmaması durumunda hiç anlaşma olmaması konusunda mutabık kalmaktır.
Bu paradigmalardan hangisinin iyi olduğu duruma bağlı olarak değişebilse de önemli olan gerçekliği doğru yorumlamak ve her durumda Kazan/Kaybet veya başka bir senaryoyu uygulamamaktır. Ama ailede gerçek mutluluğa veya işyerinde en büyük başarıya ulaşmak için insanlar arasında işbirliğine ihtiyaç olduğundan pek çok durum için Kazan/Kazan ya da Kazan/Kazan ya da anlaşma yok en uygun etkileşim paradigmalarıdır.
1)Kazan/Kazan karşılıklı yarar arayışında olan bir zihniyettir. Yaşamı rekabet değil, işbirliğine dayalı bir arena olarak görmektir. Ortadaki şeyin herkese yetecek kadar bol olduğu, bir kişinin başarısının diğerlerinin başarısızlığı pahasına elde edilmediği inancını temel alır.
2)Kazan/Kaybet klasik bir rekabete dayalı yarışma paradigmasıdır. Ben kazanırsam sen kaybedersin, başka bir deyişle, o kazanırsa ben kaybederim düşüncesi ile ifade edilir. Çoğumuz doğuştan itibaren bu paradigma ile programlanır.
3)Kaybet/Kazan paradigması zayıflıkları kabul edip, bundan keyif alma ve kullanma üzerine kuruludur. Beğenilmek ve kabul edilmek güçlü hissettirir. Bunu kullanan kişiler kendi duygu ve düşüncelerini açıklayacak cesareti bulamaz, duyguları içine atar bunun sonucu olarak psikolojik, ve fiziksel hastalıklara zemin hazırlarlar.
4)Kaybet/Kaybet düşmanca bir savaş felsefesidir. Hiç kimse bir şey kazanmıyorsa belki de kaybeden biri olmak o kadar da kötü değildir.
5)Kazan stratejisini kullanan insanlar başkalarının kaybetmesini istemez ama sadece kendi amaçlarına ulaşmak ve istediklerini elde etmeyi hedeflerler. Bir bakıma her şeye kendi çıkarları açısından bakarlar.
6)Kazan/Kazan ya da anlaşma yok yöntemi her iki tarafın işine yarayacak bir çözüm olmaması durumunda hiç anlaşma olmaması konusunda mutabık kalmaktır.
Bu paradigmalardan hangisinin iyi olduğu duruma bağlı olarak değişebilse de önemli olan gerçekliği doğru yorumlamak ve her durumda Kazan/Kaybet veya başka bir senaryoyu uygulamamaktır. Ama ailede gerçek mutluluğa veya işyerinde en büyük başarıya ulaşmak için insanlar arasında işbirliğine ihtiyaç olduğundan pek çok durum için Kazan/Kazan ya da Kazan/Kazan ya da anlaşma yok en uygun etkileşim paradigmalarıdır.
Kaynak: Etkili insanların yedi alışkanlığı, Stephen R.Covey. Varlık Yayınları
